Erizipel
Yılancık hastalığı olarak da bilinen erizipel; deride aÄŸrı, kızarıklık, ÅŸiÅŸlik ve ısı artışı ile ortaya çıkan en çok bacaklarda görülen bir deri enfeksiyonudur. Tedavide gecikilirse enfeksiyon vücuda yayılabilir. Bu nedenle ihmal edilmemeli, erken dönemde tedavi için hekime baÅŸvurulmalıdır.
Erizipel nedir?
Erizipel, deride kızarıklık, ÅŸiÅŸlik, ısı artışı ve aÄŸrı ile seyreden bir bakteriyel deri enfeksiyonudur. Her yaÅŸta görülebilen bir hastalık olan erizipel, vücudun herhangi bir bölgesini tutabilir. En sık 60-80 yaÅŸları arasında ve bacak bölgesinde izlenmektedir.
Erizipel nasıl gelişir?
Erizipel, bakterilerin deri altına girmesine baÄŸlı olarak geliÅŸir. Genellikle streptokok isimli bakteri hastalıktan sorumludur. Bakteriler deri bütünlüÄŸünü bozan bir yaralanma, mevcut deri hastalığı, yara zemini ve çatlaklardan deri altına girebilmektedir. Deri altına giren bakteriye karşı geliÅŸen reaksiyonla deride kızarıklık, ÅŸiÅŸlik, ısı artışı ve aÄŸrı geliÅŸir.
Erizipelin oluşmasına neden olan durumlar nelerdir?
YenidoÄŸanda olası göbek güdüÄŸünden deri altına giren bakteriye baÄŸlı göbek çevresinde; gençlerde yüzdeki sivilcelerle oynama ya da burun kıllarını koparmaya baÄŸlı yüz, baÅŸ, boyun bölgesinde; yetiÅŸkinlerde ise mantar enfeksiyonlarına baÄŸlı ayak parmak aralarındaki ya da tabanındaki çatlaklardan bacaklarda sık görülür. Dolaşım bozuklukları ve buna ikincil geliÅŸen yaralar, ekzemalar, böcek sokmaları da bakteriler için giriÅŸ kapısı olabilir. Üst solunum yolları enfeksiyonlarından sonra da yüzde erizipel geliÅŸebilmektedir. Diyabet (Åžeker hastalığı), hareketsiz yaÅŸam koÅŸulları ve bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar ve ilaçlar da erizipel geliÅŸimine yatkınlık oluÅŸturabilmektedir.
Erizipelin belirtileri nelerdir?
Erizipel, deride bölgesel olarak kızarıklık, ÅŸiÅŸlik, ısı artışı ve aÄŸrı ile karakterizedir. BaÅŸlangıçta küçük kızarık yama ÅŸeklinde görülür, bu alan giderek büyür ve kabarık hal alır. Åžiddetli enfeksiyonlarda içi su dolu kabarcıklar da görülebilir. Enfeksiyon ile iliÅŸkili olan bölgelerde lenf bezlerinde aÄŸrılı ÅŸiÅŸlikler geliÅŸebilir. Deri enfeksiyonu ile birlikte ya da deri belirtilerinin geliÅŸiminden önceki 48 saat içinde halsizlik, iÅŸtahsızlık, bulantı, kusma, üÅŸüme, titreme ve yüksek ateÅŸ görülebilir. Kas, eklem aÄŸrısı ve baÅŸ aÄŸrısı eÅŸlik edebilir.
Erken dönem tedavisi önemli midir?
Erken dönemde tedavi baÅŸlanmazsa apse, kangren, kalıcı ÅŸiÅŸlik, enfeksiyonun kana yayılmasına baÄŸlı sepsis, menenjit, zatüre gibi durumlar ve damarlarda tıkanıklık ve emboli geliÅŸebilir. Ölümle sonuçlanabilir.
Erizipel tekrarlar mı?
Erizipelde, özellikle altta yatan bir neden olan durumlarda (ayaktaki mantar enfeksiyonları gibi), % 20 oranında bölgesel olarak tekrarlama görülebilmektedir. Bu nedenle mutlaka erizipel olgularında altta yatan sebep olup olmadığı deÄŸerlendirilmeli ve saptanırsa neden ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Tekrarlayan erizipellere baÄŸlı kalıcı dolaşım bozukluÄŸu ve derideki lenfatik damarların tıkanmasına baÄŸlı, bacakta lenfödem denilen kalıcı ÅŸiÅŸlikler ve uzun vadede elefantiazis nostras olarak isimlendirilen fil ayak görünümü geliÅŸebilir.
Erizipel Tanısı nasıl konulur?
Erizipel tanısında tetkik yaptırılmasına gerek yoktur. Enfeksiyon bulguları açısından genel kan tetkikleri yapılabilir. Bakteriyel kültür incelemelerinin, tanıya ve tedaviye pek katkısı olmadığı için yapılmaları gereksiz bulunmaktadır.
Erizipel nasıl tedavi edilir?
Erizipel tedavisinde enfeksiyonun hızla kontrol altına alınabilmesi amacıyla antibiyotikler kullanılmaktadır. EÄŸer penisilin alerjisi öyküsü yoksa antibiyotik olarak öncelikle penisilinler tercih edilir. Hafif olgularda ağızdan ilaçlarla tedavi yeterli olabilirken, ÅŸiddetli enfeksiyonlarda hastaneye yatış ve damardan antibiyotik tedavisi gerekebilir. Antibiyotik tedavisi, aÄŸrı kesici ve inflamasyonu giderici ilaçlar ve yangıyı azaltan pansuman ve soÄŸuk kompres gibi tedavilerle desteklenmelidir.
Erizipel tedavisinde dikkat edilecek diÄŸer konular nelerdir?
Yatak istirahati yapılmalı, erizipel olan bölge sarkıtılmamalı, mümkünse yüksekte tutulmalıdır. Bacaklarda ödem geliÅŸimini önlemek için kompresyon çorapları kullanılabilir. Tedavide kullanılan ilaçların olası yan etkilerinin geliÅŸimini önlemek ve enfeksiyona baÄŸlı sıvı kaybını telafi edebilmek amacıyla bol sıvı alımına dikkat edilmesi önerilmektedir. Enfeksiyon için olası giriÅŸ kapılarının ve altta yatan nedenin de deÄŸerlendirilip, saptanırsa tedavi edilmesi gerekmektedir. Tekrarlayan olgularda erizipel geliÅŸimini önlemek için uzun dönem antibiyotik tedavisi kullanılabilir.
Erizipel ciddi bir hastalık mıdır?
Erizipel doktor tavsiyelerine uyulduÄŸunda kolayca ve hızla tedavi edilebilen bir hastalıkken, erken müdahale edilmediÄŸinde enfeksiyon vücuda yayılabilir ve hayatı tehdit edebilir. Bu nedenle deride aÄŸrılı kızarıklık ve ÅŸiÅŸlik olan durumlarda vakit kaybetmeden hekime baÅŸvurulmalıdır.